üð¢÷¥ ù¤
þ¤ª üõõ ý¤

öøõ öû íû ¤î¢ 

 
 ö¢÷¥¤ê ø öþ¢óø
üð¢÷¥ ùó¤õ ù¨
ëªä ¢ª¤
üð¢÷¥ ù¤
öõ ù¢ø÷¡ ø ¢¡
ý¢ã ýþ÷¢
¢¡ ÷¤
ù¢÷û¢ ÷ þ¤øõõ
ñþ¬ ùð¢¥
   
öþì ø ûô÷¡ ¥þ¥ä ö÷õúõ
üõû¢¤ð õª üû¤õû ¢þ¢¢ ù¥ öõ ù ¤þ¨ óçªõ ù ùø ùî÷þ ¥
¬ áø®øõ .ô¤¥ð¨¨ ¤þ¨ ö¥þ¥ä õª ¥ ôþª ùª¢ ý¥þõ þìêøõ
.¨ "ûö¨÷ üõõ ý¤ üð¢÷¥ ù¤" öõ ¥ø¤õ
 
ù¥ ÷¤ ø ¢¤¢ ¤¢ ø ùê¤ ¨¢ ¥ üõþàä üõ𤨠íþ ¤¢ þ÷¢ ¤® ñ ¤¢
¤¢ õ ýûù¢ø÷¡ öø¤¢ ¤¢ ý¢¤ê ¯¨ ¤¢ ü÷þü ýûý¤þ𤢠õ ø ¢÷îþõ
ü÷ø¤¢ üðêª íþ ý¢¤ê ¯¨ ¤¢ .ôþ¨û ùøõ þ÷¢ üõõ ¤¢ ø õ âõø
ö÷ø üìò¡ ¢¨ê ê õ ýûù¢ø÷¡ .ôþù¢ª ø¤ø¤ ¢ø¡ ô¨ ø ø¤ öþ
ô¢ä ù ü¡þ¤ ýûì¤ .¢÷ù¢ª ù¢øó üð¢ø÷¡ ýû÷¨ ý¥þ¤ø¤ê ø õ
ý¢ ö¨ âìø ¤¢ öþ ø ¨ ùêþ ëø¨ ûóõ öþ ï÷ ü ø ö÷þõ¯
ù¢¤ø¤¢ ©¥ø ù þ÷¢ ¤¨¤¨ ¤¢ ¤ ý¢þõ÷ ø ý¢õäü ýû¤¨î¡ ùî ¨
¢¡ ñù¢þ ëªä ¤ ¥î¤õõ ù¯¤ ù¤ ¤¢ òîªõ öþ üõõ ñ ù¤ .¨
.¨ ùêú÷
 
:¨ù¢ø ü¨¨ ñø¨ íþ ý¤ °¨ öêþ ýø¨ ¤¢ ¤ª °þ¤ ñø¯ ¤¢
¤¯¡ ý¤ ùî ¢÷¢þ¨¤ ùþ÷ öþ ù ûü®ã ôþùª£ð þ÷¢ öþ ù ¤
¤¯¡ ý¤ ùî ¢÷¢þªþ¢÷ ù÷øð÷þ ¤ðþ¢ ü®ã .¢÷ù¢õ þ÷¢ ù öª¤øªî
¤¯¡ ý¤ ùî ¢÷ªþ¢÷üõ ùîþ÷¨î ¢÷¨û ø ¢÷ù¢ª ¢óøõ öªöþ¢óø
ùî ¢÷¤¢ ¤ø öõþ ô¢¤õ ô÷¤¨ ø .¢÷÷îþõ üð¢÷¥ ø ù¢õ þ÷¢ öª¢ø¡
.¢÷ùª£ð ü¨û ù¬¤ä ù ¢¡ ¤¯¡ ý¤ ú÷
 
ûö¨÷ ý¤¬÷ ãê÷õ ý¤ ¤ ü¨û ¢¡ ôþøð ùî ¨þ÷ üêî ùõú÷þ
¤¬÷ä ø ¢øøõ ý¤îõû ö¨÷ ©÷þ¤ê ¤¢ .¨ ù¢þ¤ê ©¢ø¡ ü þ
¢÷¨û ¤¢ ¤ ¢ø¡ üó¬ é¢û ú÷ ¥ ô¢î ¤û ù ¤ð .¢÷ùª¢ ¨¢ ý¤þ¨
¤÷î ¤¢ ø ¨¤ íþ ¤¢ ¨þþõ üð¢÷÷þ¤ê ñ¤õ ý¤þðñîª ý¤ ñ÷þ
¢ä¨õ ø ý¤îõû ¤¢ öðª¤ê é¢û ©÷þ¤ê ¤¢ ¢¡ é¢û.¢÷¤þ𠤤ì ôû
ö¢õ ¢øø ¤¢ ö¨÷ é¢û ü ø ¢øõ ö¢¤ø ôû¤ê ¤¢ ãþ¯ é¢û
ø ü®¤ ¨þüõ ú÷ ¥ ô¢î ¤û .¢÷ª ¤ð¥¨ ¤ðþ¢îþ ¨þüõ üõõ
¢ª ùª¢ ¢øø í¤ªõ ø üõøõä ù÷ íþ ü¨þ âìø ¤¢ .¢÷øª ñªø¡
.¢¥¨ ¢ø÷ªø¡ ¤ ûö¨÷ ø ©÷þ¤ê ¢øøõ ¤ðþ¢ öðª¤ê ¢¡ ùî
 
öõ¥ ¢õ ¤¢ ø ¤ü÷òø¯ ù ¤û ùî ¢ª ý¥þ ¨þþõ í¤ªõ ù¯ì÷ öþ
¢ûø¡ ù®¤ä ¤ ý¤ªþ £ó ø ý¢ª ¢þøª 餬õ ø ù¢ø ¤¢ ¤ ö ý¤ªþ
ª£ð ôþûø¡÷ ¥ð¤û ôþ¢ª ö ¬ ø íóõ üìø ùî ¢ª ý¥þ ¢þ ø ¢¤î
ùîó ¢ª ãþ¯öú ¤¢ ø ü÷ø¤þ ý¥þ ¢÷øþõ÷ â¯ó .¢øª ¢ õ ¥ ùî
¯ìê ¤¢ì ø ñø ©÷¢ ø ôóä ñõ üû¥þ .¢ª ü¤õ÷ ø ü÷ø¤¢ ¨þþõ
õ ø ¢÷¤¢ ¥ø¤® ý¤ª ù¤õ¥ø¤ üð¢÷¥ ý¤ ø ù¢ø ýùìþø ø ü¯¤ª üû¥þ
öþ÷ .ôþùª£ð÷ þ÷¢ öþ ù ôþøª ú÷ íóõ ø ¬ ùî÷þ ý¤ ú÷
ý¢ ù÷ õ ¢ª ùª¢ ¢øø ý¤ª ¯ø¤ ¤¢ ùî ¨ öîõõ ü÷ø¤þ ýû¥þ
.¢÷ªþõ üã¯ìõ ú÷ ùî
 
¢ûø¡ ùî ö¥þõ ¤û ù ¨÷øþõ ª¢þõ ¥þ÷ ¤ð ùî ¢¤¢÷ ý¥þ÷ ñø ù ¢¡
üõõ ùî ¤ ¨ ©÷¢ ø ôóä §¨ ø ùªþ¤ ø ùî ôþ÷¢þõ öþ÷õû .¢÷þ¤êþ
¤¢ì ¬ ø ùøòã .¨ ù¢þ¤ê «¡ªõ ü÷þ÷øì ø ñø¬ §¨¤ ¤ ü¨û
ö¢ø ¤¢ì ü ¤¢ ø ý¤ ùþ÷ ¤¢ ¨ø ñ¤÷î ¤¢ì âìø ¤¢ ø ù¢ø
.¢¤¢÷ ü¤ø¤®
 
õ ùî ¨ ý¥þ öþ ¨þ (¢øøõ üõõ ø ¢¡) í¤ªõ ù¯ì÷ öþ ¡
ø ©ªøî ø ©ò ø ö¨÷ öø .ôþøª ñ÷ ö ù ôþ÷øþõ÷ ü÷¨÷ ©ò ú÷
í¤ªõ ù¯ì÷ öþ .¢÷û¢ ¤¤ì ñ¤÷î ¤ üð¢÷¥ ü¨¨ ùõª¤¨ ¢÷øþõ÷
ø õ¨ ý¢¤ê ¤û üð¢÷¥ ü ú÷ é¢û ø ñ¤õ ù¥þð÷ ù ¢ª ¤¢ì ¨þþõ
.¢û¢ ú
 
ëªä ¥ ý¥þ í¤ªõ ù¯ì÷ öþ ùî ôþ÷þ ôþ÷øþõ ¤à÷ ù¯ì÷ öþ ù ùø
ôð ëªä ¤þ¨õ ¤¢ ùî ù¢ª ¤¢ìõ ø ù¢õ þ÷¢ ëªä ¤¢ þ¤ª .¨þ÷ öþ¨¤
¤þ¨ ëªä ùî ¢û¢þõ öª÷ öþ ø ¢÷¤þõþõ ëªä ý¤ ü ô¢¤õ .¢÷¤¢¤
ô¢¤õ ¨ öþõú ¨ üð¢÷¥ ¤ ô¢ìõ ëªä ùøòã .¨ üð¢÷¥ ¥ ¤ú÷¤ð
.¢÷÷îþõ ëªä ý¢ê ¤ ¢ø¡ üð¢÷¥ ü ¢ø¡ ù¢¤ ø ¨ø¡
 
¢÷ø ùî ýù÷øð ¢øª ñ÷ ¡÷ª ø üûð ù þ¤ª üìø ø ¨ ý¢ ëªä
.¢ª ¢ûø¡ ù¢øªð ø ýø¤ ù û¤¢ üõõ ùð÷ ¢¤¢ ¨ø¢ ¤ ü¨û öú
ñçª ÷þ ¤¢ ¤ ®ê ¤¢ìõ öþ ùî ô¨û íøî ¢øøõ íþ öõ ñõ öø÷ã
ñìõ ù¯¤ ýù¥¢÷¤û ù ý¢øøõ ¤û ô÷øþõ ëªä ¤ ¥î¤õõ õ ôù¢¤î
ùð÷ ¨ ôþàä ø 拉 ù¥¢÷ü ý¢øø ¢¡ ùî ôþ¤þð ¤à÷ ¤¢ .ô÷î ¤¤ì¤
¢¡ ëó¯õ ôìõ ñìõ ø ùªõ üõìõ ù ô÷øþõ ëªä ¤¢ì ¤ ¥î¤õõ öõ
.¨ ¢¡ þ¬ø¬¡ ø ê¬ ùóõ ¥ ëªä öø ¢¤¢ öîõ öþ .ô÷î ¢øã¬
 
¢÷øþõ ¢¤ø ¤ ö ø ù¢øõ÷ í¤¢ ¤ ¢¡ ëªä öõþ ø ¢úä ùî ü¨î öþ¤÷
ý¢¤ê öþ÷ .¢¤ £ó ­õ ý¢¥ ¥ ¢ª ùî ü¨û öú ¥ ýù¯ì÷ ¤û¤¢
þ¤ª üõõ ù¢÷þõ÷ ü÷ú ëªä öþ ¤ ¥î¤õõ ù¢ª ù¢¥ ¢¬ ¢¡ ¯¨ø ùî
÷ öø¢ õ (.¢ø ý¤ª ù¢÷þõ÷ ö ü¨þä) .¢ø ¢ûø¡ ù¢÷û¢ ÷ ¢ª
ù÷òøìãõ öþ¤÷ .¢ø ôþûø¡÷ ü÷ú ëªä ö ù üþ¨¢ ù ¤¢ì ¥ð¤û ù¢÷û¢
.¢÷÷î ýø¤þ ù¢÷û¢ ÷ ¥ ¢þ öþõ¥ ýø¤ ô¢¤õ üõõ ùî ôþøð ¤ð ¨
öõ ùóþ¨ø ¥ ¤¢ ¢¥÷ §îþû ô¨û þ ø ü¨¤ ù¤ öõ" :êð ü¨þä
:¢øª ùê® ö ù ëªä ùõóî ¤ð ¢ª ¢ûø¡ ¤®ø ùóõ öþ ý÷ãõ ".¢þüõ÷
".¢þüõ÷ öõ ùóþ¨ø ¥ ¤¢ ¢¥÷ §îþû ô¨û ëªä ø þ ü¨¤ ù¤ öõ"
 
ö¢÷¥¤ê ø öþ¢óø
ø ñäê ùî ¢øªüõ ¢þóø ý¦¤÷ ü÷õ¥ ùî ¢¥øõüõ ï÷ûõû ®ú÷ üúó ñ¬
¤¢ ö¢÷¥¤ê ø üóäê ø¥ ôìõ ¤¢ öþ¢óø ù¢ø÷¡ öø¤¢ ¤¢ .¢÷øª üîþ ñøãêõ
¢ú÷ íþ ¢÷øª ëªä ñìõ ù¯¤ ¢¤ø ú÷ ùîþ÷õ¥ .¢÷¨û üóøãêõ ø¥ ôìõ
¢÷øþõ ùî ù¢ª öþø÷ ñøãêõ íþ ¢ú÷ öþ §¨ .¢÷øªüõ -öþ¨¤ ù¢ø÷¡ íþ-
ùð÷ ¢ª ¤ð¤¥ ñäê ö ¢¡ ¤ð .¢øª ñõä ¢¤ø ¤ð¤¥ ñäê íþ ¢ ý¤
ôþøð ôþ÷øþõ öþ÷õû .¢þ¢¤ð ¢ûø¡ ù÷ðþ ø üîþ ¢¡ ¢÷¥¤ê-öþ¢óø ¢
ñù¢þ ¤ ¥î¤õõ ê¤ð ñîª ¢¡ üóøãêõ ø ñäê ñõî ù¯¤ íþ üìø ùî
ù¥ø ùîþìø .¢÷÷î üð¢÷¥ ñõî ø ëó¯õ üð÷ðþ ¤¢ ¢÷÷øþõ þ¤ª ø ¢¡ ëªä
ü¨û üõõ ¤¢ ëªä ö ¤ø÷ ¢øª §õó ñì ø üãìø þ¤ª ø ¢¡ öþ ëªä
.¢ª ¢ûø¡ ý¢ ø ¤¢þ ¢þª¤ø¡ ö¨ ø ù¢þª¡¤¢
 
¤¢ ùîó ¢ªüõ ©÷þ¢óø ¢ ¥ ùê¤ð ñîª üð¢÷¥ ù¢þ¢ íþ ú÷ ù÷ ¢¤ê íþ
¥ ú÷ ýûñù¢þ ôþ¨û üîþ öõöþ¢óø ëªä õ .¨ ôþú¨ ú÷ ëªä
.ôþ¨û üîþ ¥þ÷ ú÷ ©õ¤ ø ý¢ª ùóõ
 
ö ¢÷øþõ÷ ø ù¢ø ¯¤õ ©÷þ¢óø ñù¢þ ø ëªä üð¢÷¥ ¯¡ ù ü¨î ¤û
¤ ú÷ ¢÷÷øþõ÷ ü¨û þ ¢¡ ü .¢øª ¢ ú÷ ¥ ø ù¢øõ÷ â¯ì ¤ ¯ø¯¡
¥ ¢÷¤î¤¢ ôû ü¨û ¤¢ ¢øøõ ýûø¤þ÷ üõõ âìø ¤¢ .¢÷þõ÷ ñ¬ê÷õ
ö¢÷¥¤ê ø ù¢ø óä öþ¢óø ùî ¢û¢þõ öª÷ öþ .¢÷÷î àê ¯ø¯¡ öþ
ö¨ ¢÷¨û üîþ ëªä ¤ ¥î¤õõ ö¢÷¥¤ê ø öþ¢óø .¢÷¨û ñøóãõ ø ùþ÷
.¢÷¤øüõ ¢øø ¤ ëªä ü£ ù¥ø íþ ø ù¢ª ù÷ðþ ¤ðþ¢îþ ùî ñøóãõ ø óä
.¨ ñøõª öú ñ¬ íþ âìø ¤¢ öþ
 
üð¢÷¥ ùó¤õ ù¨
õ öþ¢óø öþóø :¢¤£ðþõ ü¨û ù¬¤ä ù öþ¢óø áø÷ ù¨ ëþ¤¯ ¥ ý¢¤ê ¤û
öø÷ã ¤ ö¨÷ ù¢ª üîþ ¤ðþ¢îþ ù¢õ ýþ÷¢ ¤¬÷ä .¢ªþõ ¢øõ ýþ÷¢
ùþ÷ ¤¢ .¢÷¤ø ¢øø ù¢þþ ý¢õ ¢øø íþ ö¨ ø ¢øõ ýþ÷¢ ý¥î¤õ ù¯ì÷
.¢÷ù¢¢ ¢óø õ ù ø ù¢ø õ ¢¢ üîþ¥þê ø ý¢õ ¤¬÷ä ùî ôþøð ôþ÷øþõ
(ýù÷øð) ü¨û öú .¢÷¨û õ ¢øø ùã¨ø ø ¯¨ ý¢õ ýþ÷¢ ùøòã
.¢øª öî¨ ö ¤¢ ¢÷ø ëªä ñù¢þ ¤ ¥î¤õõ ú÷ ù¢õ ¨ ù¢ª ù¢þ¤ê
üð¢÷¥ ©þ¨ ø ©õ¤ ¤¢ ¢÷÷øþõ ûñøó¨ üõõ ùî ¨ ëªä ñù¢þ ¤¢ ú÷
¢øªþõ ¤÷ ø ü÷¬ä ý¢¤ê ùî ìø ¤û öþ¤÷ .¢÷ª ùª¢ þ ù¢¤î
.¢ø¤üõ öþ ¥ ûñøó¨ þ ý¤ ©þ¨ ø ©õ¤ öþ
 
õ ¥ ô¢î ¤û ù ¢óø ö¢¢ ú÷ .¢÷¨û õ üõ¨ öþ¢óø õ öþ¢óø öþõø¢
õ üð¢÷¥ íóõ ø ¬ ú÷ ¢ öþ ù ø ¢÷ù¢¢ üõ¤ê ø ñîª õ ù âìø ¤¢
¢÷÷øþõ÷ ¢÷ª ©ªøî ø ©ò ¤¢ ú÷ ùî ö¥þõ ¤ú õ .¢÷øªþõ ø¨õ
.¢÷ª õ ëªä ¬
 
¤¢ ¢÷ø ëªä ¢¤¢ ¢øø ¢¡ ú÷þ¢ .¨ ¢¡ ëªä íóõ ø ¬
¨ ëªä ñäê ¢¡ öø .¢¥¨ ¤ þ¢ ø ùêþ ©¤¨ð ü¨û üõõ
õ ø ¨ õ öþ¢óø öþõø¨ ¢¡ ñþó¢ öþõú .¢øªþõ öþ¢óø ëªä ¤ ¥î¤õõ
.ôþ¨û öþ¢óø áø÷ ù¨ ý¤¢ ù÷øð÷þ
 
ùõ ù¢ ¢õ ô¤ öø¤¢ ¤¢ üð¢÷¥ :¢øª ôþ¨ì ùó¤õ ù¨ ù ¢÷øþõ ¤ª þ
ûù¢ ùî ø¤ ýþ÷¢ ¤¢ üð¢÷¥ ø ñ¨ ¢¬ ¢ø¢ ¤¢ (¢óø ¥ ¢ã) üõ¨ üð¢÷¥
.ª¢ ¢ûø¡ ùõ¢ þ¢ ¤¢ ñ¨ ¤¥û
 
öû¢ :¢¤î ôþûø¡ ù¢ûªõ ö ¤¢ ¤ ¯¨ ù¨ ôþ¥¢÷þ üûð÷ ¢ø¡ ù¤ú ù ¤ð
¤¢ üð¢÷¥ ñøõ¨ öû¢ .¨ õ þ ùó¤õ ù¨ §îã÷ öþ ùî .ôª ø ü÷þ
ýþ÷¢ üð¢÷¥ ñøõ¨ ü÷þ .¢øªþõ ø¨õ ù¢õ ýþ÷¢ ùî ¨ ¤¢õ ô¤ ñ¡¢
¤¢ üð¢÷¥ ñøõ¨ ûôª .¢øªþõ ¢÷ø¡ þ¤ª ýþ÷¢ ùî ¨ (öþõ¥) üõ¨
.¢¤¢ ô÷ ø¤ ýþ÷¢ ùî ¨ ªú
 
ó .¨ ­õ ý¢¥ ü÷ú ¤¢õ ô¤ ù ù¨ø ýþ÷¢ öþ÷ ý¤
ý¢¥ ö ¤¢ öþ÷ üóø ¨ ¤ø¨õ ô¤ ù¢ø¢õ ¤¢ ù ¤ð þ÷¢ öþ ùî÷þ
ø ¢÷î ¥ ¤ ©þû ¢ûø¡ ùî ù¥¢÷ ¤û ù ¢÷øþõ÷ ø .¢÷îþõ §¨ ¤ ñõî
ý¤ é÷ ¢÷ ù ì àê ú ¤¢ ¢÷¨û ù¢ê¨ ñì¤þè ©÷û¢ ø ü÷þ öø
ýþ÷¢ ø ý¤ ûþ¢ø¢õ öþ üõõ ôè¤þóä .¢÷îþõ ùþî £è êþ¤¢ ø §ê÷
.¨ ñõî ý¢¥ üþ÷¢ ô¤ öø¤¢
 
ù ö öõ¥õû ù¢øõ÷ ¥è ¤ ö¨þ¤ð ¢øªþõ ¢óøõ í¢øî ùî÷þ ­õ
.¢øªþõ ¯¤õ øû ýþ÷¢ þ÷¢ öþõø¢ ù ø ù¡¢¤ ü÷þ ëþ¤¯ ¥ §ê÷
 
é÷ ¢÷ ¢øªþõ ¢¤ø øû ýþ÷¢ ù ø ùêð í¤ ¤ ¤¢õ ô¤ í¢øî ùî ¤ø¯÷õû
ï¤õ âìø ¤¢ .¢øªþõ ¢ø÷ ô¤ ýþ÷¢ þõ üõõ ø ù¨þî ù¤õû
í¢øî .¢øªþõ ¢óøõ öþõ¥ ù¤þ¨ ©ù¥ ¤¢õ ©øè ¤¢ í¢øî û¥þ öþ
.¢÷îþõ ¥è ¤ -§ê÷ ý¤- ü÷þ ø -ö¢¤ø¡ ý¤-öû¢ ¥ ù¢ê¨ ¢óø ­õ
üõ¨ ö¢ ý¤ ýùþ£ç ¯ìê ôþ÷îþõ ù¢ê¨ ö ¥ öþõ¥ ýø¤ ¤ õ ùî ¤ ü£è
¥ ý¥þ þ ü¨¨ ¤¬÷ä öþ .¨þ÷ þ ü¨¨ ¤¬÷ä ý¤¢ ø ¨ õ
ýøû §ê÷ ù ôþ¤üõ ¤¨ þ÷¢ öþ ¤¢ ùî ü÷þ ¤¢ ùþ÷ ¤¢ .¨þ÷ ëªä
.ôþ¢÷õ¥þ÷ öõ¤¢õ ø ¤¢ ÷ ¥ ëªä ýøû öþ ëª÷¨ ù õ .ôþ¤¢ ¥þ÷ ëªä
 
ëªä ¢ª¤
ý¤ .¢¢¤ðþõ ø ö¨ ñ÷¢ ¢ø¡ ¢ø¡ ¤¢õ ëªä ªã¤ ñ÷¢ ¢¥ø÷ íþ
©¤¢õ ø ùî ¨ öþ ôúõ ùó¨õ ú÷ ¢¤¢÷ üþõû ¤¢õ üª¥ ø üþ¥ ¢¥ø÷
ù ý¤¬ ø ¢ ü ü÷øð÷ø𠤢 ùî ¨ §¢ìõ ý¤þø¬ ø ù÷¬ íþ öþ .¨
.ôþ÷îþõ ¢ª¤ ëªä êþ¤¢ ø ù¢ª ¢óøõ ëªä ¤¢ õ .¢þüõ¤¢ ©þõ÷
 
öþõ¥ ýø¤ ¤ üõ¨ üð¢÷¥ ü¯ ¤¢ ùî÷þ ý¤ ôþª£ð þ÷¢ öþ ù õ ùîþìø
üð¢÷þõ÷ ù ú÷ .¢÷¢¤î ñì þóø¨õ õ öþ¢óø ôþøª öþ¨¤ ø ø¡ ü÷¨÷
.¢÷÷îþõ ôû¤ê ¤ õ þõ ø ù¢¢ ©¥øõ õ ù ù¢ø÷¡ ø ¤øªî öú 餯 ¥
ö¨÷ íþ öø÷ã ù¢¤î êþ¤¢ ¤ ô¥ò üª¥øõ ¢¤øõ ø ù¢õ ¢ø¡ öþ¢óø ¥ õ
ø¢¥ ùî ëªä üìê ùþ ù õ ùî ¨ ùþ öþ §¨ ¤ §¨ .ôþ÷î ¢ª¤ ñõî
.ôþ¤ø¡þõ ¢÷øþ ¢øªþõ ù¢÷ø¡
 
¤ üìªä õ ø¢¥ ¥ § .¢÷¤¢ ù¢úã ¤ õ þóø¨õ öþ¢óø õ ø¢¥ öõ¥
ü÷õ¥ ø¢¥ ñ÷¢ .ôþ¤üõ ¤ ù ¨ù¢ø öþ¤ ¤¢ öõ¤¢õ ø ¤¢ öþ ùî
ù õ öþ¢óø ùî ¢þõúê ôþûø¡ ôþ¥¢¤üõ ¢ø¡ í¢øî ©¤ø¤ ø þ¤ ù ùî
.ôþ¤üõ ¤ ù ¥þ÷ ¤ ü÷þ¢óø ëªä ùî ¨ ÷þ ¢÷¢þ¥¤øüõ ëªä õ ù ù¥¢÷
âìø¤¢ öþ ø .¢øªþõ ¢ã¨õ ëªä ñõî ö¢¢ ø êþ¤¢ ¤¢ ý¢¤ê ¤û ù÷øð÷þ
.¢ªüõ ñõî ö¥ þ ¢¤õ óì ¤¢ õ ¥ ô¢î ¤û åøó üð÷øð
 
ù¥ø ù §¨ ø ôþøªþõ æó ø ù¢ª ¢óøõ öþ¢óø ý¢øõä ëªä ¤¢ ¨¡÷ õ
¤ ëªä âõõ ù¥ø ö ¤¢ õ ùî ¨ üû¤ ú÷ öþ .ôþ¤£ðþõ ëªä üìê
ø ù¢¤ø ¢øø ¤ ýø¤î ýþ÷¢ íþ ø ù¢ª üîþ öþõ¥ ø ªú .êþ ôþûø¡
.¢÷¤þðþõ ¤ ¤¢ ¤ øó ø ìä ¤ø¯÷þõû ø ¨¤ öþ ø ò ¢ã üõõ
ñãê÷ ø ñãê ñ÷¢ ¢÷¢¤ø¡ ¢÷øþ ôû ù üìê ø ý¢øõä ëªä ¯ø¤ ùîþìø
¢ø ¥î¤õ íþ ö¨ ô÷¤¨ ¤ðþ¢õû üð÷ðþ ø ¤ðþ¢îþ ¤ø¢ ©¢¤ð ¤ðþ¢îþ
¤øõ ö¨ öþõ¥ ø ªú ý¢øõä ëªä ùî ¤îþ .¢÷øªþõ ¤¢þ¢ üð÷ûõû
¥þ÷ üìê ëªä ù ¥þ÷ ¢þ¢¤ð ¤ ¤ø¨ ø ôîõ üóîª ü÷ø¤þ ø ü÷ø¤¢ ö¤ì
.¢¤þðþõ ñîª åøó ö¤ø¢ ü¯ ¤¢ ùó¨õ öþ .¢¤þðþõ ø ø ù¢¤î áøó¯
 
¥þ ñ¬ê ¤¢ ö¡¤¢ ¢¤¥ ýûï¤ ¯øì¨ ù¤à÷õ ü åøó ö¤ø¢ ü¯ ¤¢
¢÷¢ø ¯õ ø ô¤ öþ öþ÷¨ ¤¢ ùî û¤¡¢ .¢¨¤þõ ¤à÷ ©¡ ôúó
¥ ù¢ê¨ ø ù¤ú ö¢¤î ©þ¤ öªýûøõ öê¤ ¤ø ù ¢÷÷îþõ áø¤ª öúð÷
¤ªþ ¥þ÷ ù¥¢÷ öõû ù ùóø .¤ðþ¢ ýû¥þ üóþ¡ ø ¤ø ø ¤ø ýû§ó
.¢÷¨û ëªä üìê ýûù¢þ¢ ú÷þ .¢÷÷îþõ ¤à÷ ó
 
üð¢÷¥ ù¤
¤ ¢¡ (ô¡) ùî ¨ öþ ñõ ¢÷¥¤øþõ ëªä ¤ðþ¢îþ ù ¤ûøª ø ö¥ íþ ùî üìø
ô¨ ô¢î ¤û ¤ûøª ø ö¥ ¢÷¨û ¢¡ ñþ¬ þãìøõ ù¢÷þõ÷ öþ¢óø .!¢÷¤îþõ
ý¢¡ íþ ñõ ö¢÷¥¤ê ¥ ô¢î ¤û öþ÷õû ø ù¢ª ¢¡ ¢øø ¥ ù÷ íþ
ý®ä üìø ¨ öþ¨¤ ëªä ñþ¬ ¢ú÷ ¢ø¡ ¢¡ öø .¢÷ªüõ íøî
ñþîª ¤ ¢ø ¢øø íþ ¢¡ ¢÷¤ø¡þõ ¢÷øþ öþ¨¤ ëªä ù ù¢ø÷¡ éó¡õ
¢ø ¢÷ûø¡ ø ù¢÷þõ÷ öø÷ã ¢¡ ù¢÷¥ ô¨ öø÷ã öþ¢óø ÷þ ¤¢ .¢÷û¢þõ
¢÷ûø¡ ø ù¢÷þõ÷ ¥þ÷ ö¢÷¥¤ê ¢ø ¢÷ûø¡ ¢¡ ù¢÷þõ÷ ô¢î ¤û ¥þ÷ ¤ûøª ø ö¥
.¢¨þ ¢÷ûø¡ ¢¡ ôìõ ¤¢ öþ¨¤ ëªä ¤ ¥î¤õõ ñ¨÷ ù¨ ùþ÷ ¤¢ .¢ø
ëªä ù -ö¢÷¥¤ê ø ö¥ ø ¤ûøª öþ¢óø- ù¢ø÷¡ ý®ä üõõ ñþó¢ öþõû ù
ùê¤ð ñîª öþ¨¤ ëªä ¤ ¥î¤õõ ù÷øð÷þ ùî ýù¢ø÷¡ .¢÷¢÷õ¥þ÷ öþ¨¤
õ ùîþ÷õ¥ .¢ø ¢ûø¡ (üúó õøî) ªú üûª¢ ý¤ ýùþ ¢ª
¢ûø¡÷ §þ¨ ¥ð¤û ªú üûª¢ ôþ÷î ÷ ¤ ýùþ öþ÷ ¨¡÷ ôþ÷ø÷
üõõ ý¥î¤õ ù¯ì÷ ù¢ø÷¡ .¨ ¡¨ ù¢äì ø ñõãó¤ø¨¢ âìø¤¢ öþ .¢ª
öªù¢ø÷¡ ùî ¢÷û¢üõ÷ «þ¡ª ô¢¤õ ù¥ø¤õ .¨ üõ¨ ø üîþ¥þê öú
ùî ¢÷÷¢þõ÷ ú÷ .¨ ü¨û üõõ ù¢÷þõ÷ ø þ÷¢ ù¢÷þõ÷ öª¤øªî ù¢÷þõ÷
öþç¯ íþ ö ö¢ª ù¤ ù¤ ø ù¢ø÷¡ ¨îª .¨ ý¥î¤õ ù¯ì÷ öªù¢ø÷¡
.¢ªüõ ü¨û üõõ ø þ÷¢ ¤øªî ùþóä ¤ ©¤øª ø
 
ü¨û ù ùî ý¢¤ê ¢ªüõ ñõî ü¨û íþ ý¤ ýùþ ñõî ù¢ø÷¡ íþ öø
ü ¤û ù ù÷¢¥ ¢÷øþõ ¢¥¤øþõ ëªä ©ù¢ø÷¡ ù ùî÷÷÷ ¢¥¤øþõ ëªä
öþ ý¥î¤õ þãìøõ ø ôìõ ¤¢ öþ¢óø öø÷ã ¢¡ üþã®ø öþ÷ ¤¢ .¢÷î ¤ê¨
.¢øõ÷ ¢ûø¡ §øó ëªä áø÷õ ¯ø¤
 
¤ ñù¢þ ø¥ íþ ¢÷¢ª üîþ öþ¨¤ ëªä ¤ ¥î¤õõ ö¥ ø ¢¤õ íþ ùîþ÷õ¥
¤¢ ú÷ ¤î öþ ô÷ .¢¤î ¢÷ûø¡ ÷ ¤ ñù¢þ ù¢ø÷¡ íþ ø ù¢þªî ¤þø¬
¤¢ ý¥þ ¤û ö¨÷þ¢ ø ê¤ð ¢÷ûø¡ ¤¤ì ¢¡ ù¢÷þõ÷ öø÷ä üþãìøõ
ü¤¢ üõõ ùð÷ ¢¤þ£ ¤ø¬ ý¥þ öþ÷ ¤ð .¢ª ¢÷ûø¡ ¯¤õ ü¨û
ù !¢ø ¢ûø¡ ó ¤¢ì ¢þªþ¢÷þ ùî÷ öþ ù .¢ª ¢÷ø¡ ú÷ ü¤¢ ¢¡
.ôþ¨û ©÷þ¤ê ¢øøõ üõõ ¤ ¯ó¨ öûø¡ üãþ¯ ¤ø¯ õ óä öþõû
 
ø ûóõ âõø ûù¢ø÷¡ ¢÷þüõ ¤ðþ¢îþ ýø¨ ø¥ ¤ø¬ ù ö÷¥ ø ö¢¤õ
ýøðó ¨þüõ ö¥ íþ ø ¢¤õ íþ ¤ ¥î¤õõ ù¢ø÷¡ ùþ÷ ¤¢ .¢÷ú÷ ÷ ¤ þ÷¢
¨þüõ ûù¢ø÷¡ .¢ª óõ ý¤ üøðó ü¨þ ùóþì öþ ¢ã ù¢ø ùóþì
ùþ÷ ¤¢ .¢÷øª ñ÷ ñù¢þ óõ ø ùãõ ùóþì ù¢ø÷¡ ù ¢÷ª ©ò ¤¢
¤¢þ¢ ¥ð¤û ¥þ÷ ñù¢þ ýûóõ ¢øª÷ ¤¢þ¢ ñù¢þ ýûù¢ø÷¡ ùîþ÷õ¥
.¢ª ¢÷ûø¡÷
 
öõ ù¢ø÷¡ ø ¢¡
¢¡ üóøãêõ ýûø¥ ¢û¢þõ ü÷ø õ ù ùî ¨ öþ ëªä õàä ø ùøîª
öþ ¥ §¢ìõ î .¢þ ô¨ ö¨÷ ¤¢ ¢÷øþõ ëªä ¤ ¥î¤õõ ¥þ÷ ¢¡ ø ôþøª
ñù¢þ ö ùªõ ùî÷ öþ .¢þøðþõ ö¡¨ ¨ õ ¤¢ ü¨þä ø õ ¤¢ ¢¡ ùî ùî÷
.§îãó ø 拉 ¤¢õ ø 拉 ¤¢ ¤¢ ùø÷ ö¢÷¥¤ê ¤¢ öþ¢óø ¢þøðþõ ùî ¨
 
¤ðþ¢îþ ù ¤ öªóì öªùø÷ ¤ ¥î¤õõ ü¨þ 拉 ¤¢õ ø 拉 ¤¢ íþ
ý¢øõä ¯¡ ö ô÷ ù ùø ùî ¨ ý¤ø¤® ö÷÷ ùî÷ öþ .¢÷÷¥ ¢÷øþ
ø 拉 ¤¢ ¨þüõ ûùø÷ öþ÷õû .¢ª ùª¢ ý¥è ù¯ì÷ ¢÷øþõ ëªä
¢÷¨û ¢¡ ùªõ ùðþ ø ôìõ ¤¢ 拉 ¤¢õ ø 拉 ¤¢ .¢÷øª üîþ 拉 ¤¢õ
.ôþ÷î õ¥òõ ú÷ ù ôþ÷îþõ õ¥òõ ¢¡ ù ùî÷÷÷ ¨þüõ õ öþ¤÷
.¢ø ¢÷ûø¡÷ ëªä ý¢øõä ¤øõ öêþ ù ¤¢ì ¤î÷þ ô÷ öø¢ ûùø÷
 
üìê ¯¨ .¢þ ùã¨ø ¢÷øþõ üìê ¯¨ ¤¢ ©¤¨ð ¤øõ öþ ñþîª ¥ §
ú íþ ý¤¢ ¯ìê ý¢øõä ¤øõ õ ¢øª ¯¤õ ûú üõõ ù ¢÷øþõ
ñþõõ ¤è ø 뤪 ø÷ ñõª ýûú ù ¢÷øþõ üìê ¤øõ .¢ªüõ
¥î¤õõ ý¢øõä ¤øõ õ .¨ ù¤¢ . ýù¢ø¢õ ý¤¢ âìø ¤¢ ùî ¢øª
.¢øª ãª÷õ ¢÷øþõ÷ ø ùª¢ î¤ ù¯ì÷ íþ ú÷ ¤
 
§¨ .¢ªüõ ëªä ¤ ¥î¤õõ ô¨ ø ø¤ öþ ¢ ¢þ õ ùêþàø öþóø
¤ ¥î¤õõ ý¢øõä ýþ÷¢ ø¤ ýþ÷¢ ù öøþõ ù÷øð ôþ÷¢ ùî ¨ ý¤ø¤®
¨þüõ õ ê¤ð ñîª ý¥î¤õ ý¤øªî ù¢÷þ ¤¢ ¤ð ùøòã .¢þ¥¤ø ëªä ¢¡
ø ø¤ ýþ÷¢ õ ùî ùîþìø .ôþ¤¢ ¨ø¢ ¤ þ¤ª üõõ ¤øªî ö ¤ ¥î¤õõ
ùð÷ ôþ¤¢þõ ¨ø¢ õ¢¡ ø ý¤î¢ê ¢ø¡ ö¢¤î ©îªþ ¤ þ¤ª üõõ
¤ ú÷ ø ùª¢ ¯ó¨ þ÷¢ ø¢ ¤ ¢÷÷øþõ ùî ¢ª ôþûø¡ ý¥î¤õ ýûþ¬¡ª
.¢ª ¢ûø¡ öî¨ ù¢¤î §øó ö ¤¢ ô ¤ø¯ ¢¡ §¨ .¢÷î üîþ
 
.¢øªþõ ù¢÷ø¡ ü¨û üîþ¥þê öú üõõ þî¤ ¤¢ ø¤ ýþ÷¢ üõõ
.¢÷¨û öþ¨¤ ëªä ¤ ¥î¤õõ ü¨û ¢ ëªõ üîþ¥þê öú ø ø¤ ýþ÷¢
üõõ ¢÷øþõ öþ¨¤ ëªä .¢¥¨ ¢õ ¤ ü¨û ¢÷øþõ öþ¨¤ ëªä
ù÷øð÷þ¢ .¢¥¨ ù÷ðþ ¥þ÷ ¤ ú÷ ø ù¢¤î ñ¢õ ñù¢þ ýûù¢ø÷¡ ù ¤ ûù¢ø÷¡
¤ üõ¨ ýþ÷¢ ù ôþª üõ¨ ýþ÷¢ ¤¢ ø ù¢÷¥ ù ôþ¤þð ùþ÷ ôþ÷øþõ
¥þ÷ ö ù õ ùî ¨ ý¥þ ú÷ öþ¨¤ ëªä ôþø¤ ø¤ ýþ÷¢ ù ø ùêð í¤
.ôþ¤¢ ô¤õ
 
«¡ª íþ ¥ ¤©¥¤ ý¥þ þ÷¢ öþ ¤¢ ùî ôþ¨¤þõ ùþ÷ öþ ù öþ¤÷
©÷þ¤ê ¤¢ ¢øøõ öþ¤òø öø÷ã ûö¨÷ .¨þ÷ öþ¨¤ ëªä ý¤¢ öþ¨¤
¢÷ª ¤¢ì ¨þüõ ú÷ ø¤÷þ ¥ .¢÷¤¢ ¤¤ì ¢¡ ùªõ ø ñ ìõ þãìøõ íþ ¤¢
¤¢ ¤õøóþî ¤¥û ¢¬þ¨ î¤ ä¤¨ -¤ø÷ ø ùþ¨þ¤îó ¥ ¤ãþ¤¨ ü ùî
öîõõ ¤ ý¥þ öþ÷ ô÷ ùî ¨ õ üø¤ ¢øø öþ âìø ¤¢ .¢÷÷î ñõä -ùþ÷
î¤ ä¤¨ öþ¤ò ý¤¢ ü¨þ¯÷çõ øõ ùî÷ öþ ù ùø .¢¥¨þõ
.¢÷¨þ÷
 
ý¤¢ ¨ ù¢¤î ù¤ ¤ öþ¨¤ ëªä ùî ý¢¤ê ¢¡ ñþ¬ ñù¢þ ýþ÷¢ ¤¢
¤à÷ ¤¢ ø ý¤ ¢¡ ùî ¨ üû¥þ ö üõõ ¬ ¤¢ ¤þ¡ ø ¢¢ã¨
.¢¤þð
 
.¢÷¤¢ ¥þ÷ ý¥þ öþ÷ ù¤ ù ¢÷¤üõ ¤¨ öþõ¥ ýø¤ ¤ ùî ü÷þ ¤¢ ô¢¤õ
ù¢ø÷¡ öþ¨¤ ëªä ¤ ¥î¤õõ ùî ¢÷î ¢ø㬠üþãìøõ öþ÷ ù ¢÷øþõ ü¨î
¢õ ø üîþ ©üõ¨ ø üø¤ ¢øø ¢¡ ëªä ¤ ¥î¤õõ ù¯¤ íþ ¢þ ø
üõõ ù ëªä ø öú öõ¢¤õ ù ëªä ¢ø¡ ö÷¯øõû ù ëªä õ .¢÷øª
¥ ¤à÷꤬ õ ¥ ô¢î ¤û .ôþ÷î ù¤ ø §¨ ¤ ¢¡ ëªä ôþ÷øþõ ©÷þ¤ê
üõõ öõ¢¤õ ¢÷ø ùî ôþû¢ ©¤ø¤ ¤ üóì ¢ø¡ öø¤¢ ¤¢ ¢þ öõþóõ
ôþ¥¤ø ëªä öú ô¢¤õ ù ¢þ ú÷ ù÷ õ .¢¤þð ©øè ¤¢ ¤ ûþóõ ø û¢¦÷
.ôþ¤¢ ¨ø¢ ¥þ÷ ¤ üî¨ø¤îþõ ø ¥þ¤ ¤þ¨ ¢øøõ ü ôþ÷ø ¢þ ùîó
üóð ùîþìø .¢¤þð ùõª¤¨ öø¤¢ ¥ ù÷¢¥ ø üãþ¯ ¤ø¯ ¨þüõ ëªä
ëªä ýûù÷è .¢øªþõ ù®¤ä üãþ¯ ¤ø¯ ©üþ¥ ø ¤¯ä ¢÷îþõ ùêøîª
üãþ¯ ¤ø¯ ¨þüõ ëªä ¤¯ä .¢÷î ùêøîª ñîª öþõû ù ¨þüõ ¥þ÷
.¢¥¨ øóõõ ¤ øû üõõ
 
ëªä ýûù÷è öêøîª öîõ ôþøª ùþ£ç ¨þþõ ¤î÷þ ô÷ ý¤ õ
ëþ¤¯ ¥ ¥þ÷ õ ¢÷øªþõ ùþ£ç ¢þª¤ø¡ ø öþõ¥ ¥ öûþð ùî÷÷÷ .¢þ ¢øø
üõ¨ ¢øø ëþ¤¯ ¥ õ .ôþ÷îþõ êþ¤¢ £è ¢ø¡ üø¤ ¢øø ø üõ¨ ¢øø
¤ "üø¤ üð¢÷¥ ¤¬÷ä" ¢ø¡ üø¤ ¢øø ëþ¤¯ ¥ §¨ ø "þ ¤¬÷ä" ¢ø¡
.ôþ÷îþõ êþ¤¢
 
¢ª ôþûø¡ ó¨õ ëªä ù ñõî ¤ø¯ ö ¤¢ õ ùî ¨ ý¤þ¨õ ø ù¤ âìø¤¢ öþ
öþ÷ ùîþìø .¢þüõ ©¤¨ð ø ùã¨ø õ ¤¢ ü ¤û ù ¥ø¤ ¢¢ã¨ ¤ø¯÷þõû
þóõä ù¥ø öú üõõ ø ü¨õª ùõøà÷õ üõõ ùð÷ ê¤ð ¤ø¬ ý¥þ
.¢ª ¢÷ûø¡ õ
 
ý¢ã ýþ÷¢
ùî ôþ÷îþõ ù¤ ¤ öþõø¢ ý¤ ¤ ¢óø ¢¨¤þõ öþ ù õ üõ¨ üð¢÷¥ ùîþ÷õ¥
ø¤ ýþ÷¢ ôþøªþõ ¢óøõ ö ¤¢ ¤ öþõø¢ ý¤ õ ùîþ .¢øªþõ ù¢÷ø¡ ï¤õ
öþõø¨ ¢¡ ¥ öú üõõ 餯 ¥ üð¢÷þõ÷ ù ø ùê¤ ø¤ ýþ÷¢ ù õ .¨
ñù¢þ ëªä ùî ôþøð ôûø¡þõ ü¤ã .¢¤î ôþûø¡ êþ¤¢ ëªä öõöþ¢óø
÷ üð÷ûõû ø ¢ ø¤ ýþ÷¢ ¤¢ ¤¯¡ öþõú .¢¤î ôþûø¡ êþ¤¢ ¤
.¨ ¤þ£÷
 
ëªä ¤¢ õ .¢÷÷îþõ üð¢÷¥ ø ù¢þªî §ê÷ ëªä ¤ ¥î¤õõ ø¤ ýþ÷¢ ¤¢ ô¢¤õ
ø ö¤¨ ù ëªä ëþ¤¯ ¥ ¢¡ ù¢÷þõ÷ öø÷ã ø ù¨þ¥ ëªä ¤¢ ù¢ª ¢óøõ
ù ù¢ª ñ÷ (¢ø¬ìõ) ëªä ñ¥÷õ ¤¨ ù ô÷¤¨ .ôþû¢þõ ¢óø ¢÷ ü÷¤¡¢
¤¢ õ üð¢÷¥ ¤ðþ¢ ü¤ã .ôþ÷î üð¢÷¥ þ¢ ¤¢ ø ¤ø® ¤¢ ùªð¥ ø ýø¨
ùîþìø .¢÷þª÷þõ ùøþõ ù ëªä ¤¢ ô÷¤¨ ø ù¢ª ñõî ëªä ¤¢ ù¢ª ¥è ëªä
.¢÷îþõ ª¢¤ ¤ ¢ø¡ ëªä ùøþõ ¢¤þõþõ ùêð í¤ ¤ üõ¨ ýþ÷¢ ¢¤ê
 
¢ø¡ ¤¨õû ¤ ö ù¢¤î êþ¤¢ ëªä ¢ø¡ öþ¢óø ÷ ¥ õ üð¢÷¥ ü¯ ¤¢
üõõ ù÷øð÷þ ø ôþû¢þõ ú÷ ù ôþ¢ª ¢÷¥¤ê ¬ ùîþ÷õ¥ ¤¢ ø ù¢ª ôþú¨
ùøþõ ù ¨ ùªî ëªä ü÷ø¤¢ ýþ÷¢ ¤¢ ¢¡ ùî ¤ üúó ëªä ýûô¡
.ôþú÷üõ ôð ý¢ã ýþ÷¢ ù ø ù¢¤î ª¢¤ ¤ ûùøþõ öþ ô÷¤¨ .ôþ÷¨¤þõ
 
ø ö¥ ¤ð .¢ª ôþûø¡ ¢¡ ùþª ôþøªþõ üîþ ëªä ¤¢ ñõî ¤ø¯ õ ùîþ÷õ¥
üìø ùð÷ ¢÷÷î ñþõî ¤ ëªä ùó¤õ ù¨ ôû ùª¢ ©ò ¤ðþ¢îþ ¤ûøª
ùî ¢¡ ñìõ ü¯¤ ¤¢ ¤ø¤¨ ø ù¢÷÷þ¤ê ôìõ ¤¢ ¢÷ø¤ ø¤ ýþ÷¢ ù ùî
¤ûøª ø ö¥ íþ ý¤ ù î ¨ ý¥þ öþ .¨þ¥ ¢÷ûø¡ ¨ ý¢ ñäê
ù¢þ¥è ¢¡ ¤¢ õ .¢êüõ ëê ¢÷ø¤þõ ø¤ ýþ÷¢ ù ëªä ¤ ¥î¤õõ ùîþìø
.ôþ¨¤þõ öþ ù ø ¤¢ ø
 
ù ôþø¤þõ ù¤ ø ù¢þ¥¡ ö ¤¢ õ ùî ü öþõ¥ ýþ÷¢ ¥ öîõ ñì÷ ü÷ãþ ö¢¤õ
ü÷¤ê¨õ ù ôþ¤£ðþõ ï¤õ ù¥ø¤¢ ¥ õ .¢¤î ôþûø¡ ¥ø¤ ö ¤¢ õ ùî üþ÷¢
öþõú .ôþøª ñ¢õ ¢÷¤ £ó ü¨û üõõ ¥ ëªä ¢÷÷øþõ ùî ¯þ¤ª ¢ø
.¨ öþø÷ ¢óø íþ þãìø ¤¢ ï¤õ óä
 
¢¡ ÷¤
(¤ª °þ¤ ¥è ¤¢) ö¨÷ öø ¨þ÷ ¤øõû ø ù¢¨ ý¤þ¨õ õ üð¢÷¥ ñ¤õ
öçõ¤ ÷¤ ø ¢¤¢ ûö¨÷ ý¤ ú÷ ù÷ ý¤ª ¢¢ öþóø ¯øì¨ .¢¤î ¯øì¨
¯ìê ¤ ¢ø¡ üð¢÷¥ õ ¨ öþõû ù .¢¤ ÷¤ ö ¢¤¢ ¥ ¥þ÷ ¢¡ ùîó ¢¤ø
¤ð¤¥ ø ¤õúõ é¢û íþ .ôþ÷îþõ÷ ©îªþ ø ôþó¨ ñù¢þ ýþ÷¢ ëì ý¤
óì öø¤¢ £ä ø ÷¤ ý¥¨î ö ø ¢¤¢ ¢øø ûö¨÷ õ üõõ üð¢÷¥ ý¤
ñ÷ ý¢ª ù ö¨÷ ô÷¤¨ ùî üìø ö¨÷þ¢ .¨ üð¢÷¥ ùõª¤¨ ¢¡
¤¢ °þ¤ ñø¯ ¤¢ þ¤ª ø ¢¡ .¢ª ¢ûø¡ ñªø¡ ø ¢ª ¥þ÷ ¢¡ ¢øªþõ
.¢÷ù¢ø é¢û íþ ü ¤¢ ø ùª¢ ¤¤ì ùªõ üþãìøõ
 
öîõõ ù¤ öþ¤¤øª¢ ø öþ¤¡¨ ¤¢ ¨þüõ ø ø ô¢ ¯øì¨ ñ÷¢ ¢¡
¤¢ ¥þ÷ þ¤ª .¨þ÷ ö ¡÷ ù ¤® §îþû ùî ý¤þ¨õ ø ù¤ ¢¤¢¤ ôð
ø ª¢¤ ôð ¯øì¨ ñõä öþ¤ ¥ ù¢ª ùþ÷ ªø÷¤¨ ¤þ£÷ ÷ ù¤ öþ
.¢÷þ ¤ ÷ ø ý¤ð¨¤ ¥ø¤ ùî ¢ø ¤ø¢þõ ù¤øõû
 
¤ .¨ ö¢ª ø ¤¡¢ ø ¤¨ ¢¡ ¯¤ ¤¢ ö¨÷ ¢þõ öþ¤é㪠ø ¤øª ¤
ùîþìø .¨þ÷ íþ¢¥÷ ø ü÷õ¢ø¡ ý¢÷¥¤ê -öþ¢óø ù¯¤ ¥ ýù¯¤ þû ùî
ôþ¢ª ¢óøõ õ ¢÷ê¤ð ¤¤ì í¤ªõ ¤þ¨õ íþ ¤¢ õ öþ¢óø ëªä ø üð¢÷¥
¥ð¤û ñù¢þ ø ëªä öø üõóî .ôþ¨û ú÷ ýûñù¢þ ù¢÷þõ÷ õ ú÷þ¢
ùîó ¢þüõ÷ ¢øø ¤ê÷ íþ ú÷ ¯¨ø üð¢÷¥ .¢øªüõ÷ ø¨÷õ ¢¤ê íþ ù ú÷
öþõû ù .¢¤þðþõ ñîª ö¥ ø ¢¤õ íþ öþ ëªä ¤ ¥î¤õõ ù¯¤ íþ ¥ ¨þþõ
ø üð¢÷¥ ø ëªä üóøãêõ ø¥ ¢þ¤ê ýù÷øð ¢þ¤ê ¤ þ¤ª¢¡ üìø ñþó¢
.¨ ü÷¢¤î÷¤ø ø ¥þð÷êðª ùî÷ öþ .ôþª ø ýûöõ¤ ø ûñù¢þ ø
 
.¢øª §õó ñì ø ü¤õ ¨÷øþõ÷ öõ öþ¢óø ëªä ôª¢þõ÷ ¢øø öõ ¤ð
ëªä ùøþõ öõ .¢¤¢ ¢øø öõ ¯¤ ¤¢ ô÷þ¢óø ñù¢þ ø üð¢÷¥ ëªä
öþ¤©¥¤ ¢÷¥¤ê ôìõ ù¤øõû ¤¯¡ öþõû ù .ô¨û ô÷þ¢óø ñù¢þ ø üð¢÷¥
.¨ûþãìøõ ø ôìõ
 
öð¢÷õ¥ ø ¢¡ ôþì¨õ ü÷ø¡ ¨÷ ö¢÷¥¤ê ¢÷¢¤îüõ÷ ¯øì¨ ø ø ô¢ ¤ð
ù¢¥ûª ø ¢úãþóø öø÷ã ø ø ô¢ âìø ¤¢ .¢÷¢ªþõ ø ý¤ ü÷øþõû ø ôìõ òø
öþä ¤¢ .¢÷¢¤üõ ¤ ù ¤ öþõ¥ ýø¤ ¤ ø ø¤ ýþ÷¢ ¤¢ ªú üûª¢ ô÷¡
¢÷ª (ñäê) ü¤õ÷ ý¢¡ ñøãêõ ¢÷¢ø ù¢ª ù¢þ¤ê ú÷ öø ñ
ú÷ .¢÷÷î êþ¤¢ ¤ ø ëªä ¢÷¨÷øþõ ùî ¢÷¢ªþõ ø¨õ ü£ ýû¢øø
.¢÷¢ø ü¤õ÷ ý¢¡ ü£ ô¨
 
öõ ñõ ¢¡" :¢þøð ¢÷øþõ ùî ¨¢¡ ¢÷¥¤ê «ø¬¡õ ý¤¤ ø ¥þõ íþ öþ
ø ëªä ü ¨ öõ ñõ ¢¤¢ ëóã ø ù ùî ôû ¤ üû¥þ ö üõõ .¨
¢÷÷ø ¢¤¢ üð¨ ûö¨÷ ù öþ ".¨ öõ ñõ ¥þ÷ ø ýûñù¢þ ø ø üð¢÷¥
¢þ ¨¢ ùª¢ ëóã õ ù ñ¬ ¤¢ ùî ü÷¢¤î÷¤ø ø ¥þð÷ê𪠩¥¤ öþ ù
.¢÷÷î
 
ù¢÷û¢ ÷ þ¤øõõ
¥þ÷ ø ëªä ñìõ ýûø¥ § ¢þõ÷üõ üð¢÷¥ ý¢ ¤ø¯ ëªä ñäê ¢¡ ¤ð
!¢øªþõ öõ ¢¡ ôøªþõ üîþ ¢¡ ëªä öõ ùîþìø .¢÷÷î üð¢÷¥ ý¢ ¤ø¯ ¢þ
 
¢¡ ùî ¢ªþõ üûðþ ú÷ ö¢ ø ô¨ ¢÷¢¤îüõ÷ ¯øì¨ ø ø ô¢ ¤ð
¢ø¡ ø ù¢¢ ¤¤ì ¢ø¡ óì ¥î¤õ ¤¢ ¤ ¢¡ ú÷ .¢¢¤ð öî¨ ö ¤¢ ¨÷øüõ
¤ø¯ öþ¨¤ ëªä ¤ ¥î¤õõ ùî ¢÷¢ªþõ ü÷ø¡ ¨÷ ø üð¢÷¥ ëªä ýû¢øø
ø¤ ¥ø¤õ ¢÷¢¤øüõ¤¢ þãìø ¤ ý¥þ öþ÷ ¤ð ú÷ .¢÷¢ø ù¢ª ¢õ ý¢
.¢øüõ÷ ¢® ø ý¤þ𤢠¤¢ õ ô¨ ø
 
¤ ù ¢þó ëªä ¤ ¥î¤õõ ¤ ¢þó ü÷ø¡ ¨÷ ø üð¢÷¥ õ ùî÷þ ü÷ãþ ¯øì¨
¥ ¤ ¢ø¡ ü÷ø¡ ¨÷ ùî ü¨þ ùþ÷ ¤¢ .ôþ¢õ þ÷¢ ¢þó öþ¢óø ¥ õ .ôþ¢¤
¡¤¢ ù ø ùê¤ð ¤ üªø ø öþèø¤¢ öøþ¥ ¡¤¢ ¨þüõ õ .ôþ÷î ÷ áø÷
öþ¨¤ öøþ¥ ¡¤¢ ù ¨þüõ ¤î öþ ô÷ ý¤ .ôþ÷î ñ¢õ öþ¨¤ öøþ¥
öøþ¥ ¡¤¢ ¢ø¡ ùî ôþû¢ ù¤ ¤ üóø¬õ ø ùøþõ ñ¨÷ ù¨ ü¯ ¤¢ ù¢¤ø¡ ¢÷øþ
ù¢¤î ¯øì¨ ýûö¨÷ ¤ø¬ öþ ¤¢ ú÷ .¢øª ñþ¬ ¢¤¢÷¨ ù¢÷þõ÷ öþ¨¤
üúó þªõ ùî ¨ ü÷õ¥ öþ ø .¢ª ¢÷ûø¡ ý¥¨¥ ¢ø¡ ñþ¬ ø ùþóø ó ù
.¢ª ¢ûø¡ ñþõî ý¤ð¨¤ ý¤
 
¨ üîþ ø ùî ëªä ¤ ¥î¤õõ ¢¤¢ ø ùª¢ ©ò ø ü㨠ù÷øð÷þ ¢¡
¤¢ ¤ ù¢÷û¢ ÷ ø ¤øà÷õ öþõû ù .¢÷øª üø¡ öþ¢óø ö¢÷¥¤ê ûö¨÷
¢þüõ ùî ¨ ü¨î ù¢÷û¢ ÷ .¢¨¤êüõ öþõ¥ ýø¤ öþ¨¤ öþ¢óø ôìõ
§þ¨ ¤ ©÷þ¤ê ñþ¬ ñù¢þ ø ù¢÷¢¤ð¤ ¢¡ ýø¨ ¤ þ¤ª ü÷ø¡ ¨÷
.¢þõ÷
 
¤¢ ¨þüõ ¨¡÷ þ¤ª þ÷¢ ¯¨ ¤¢ ý¤¤ ö¢¢ öª÷ ý¤ ø¨ ¥ ñì
öø÷ã ¤ ¢ø¡ ùðþ ø ø ô¢ ¤ð .¢þõ÷ ù®¤ä ¤ ý¤¤ ø ø ô¢ ñþ¬ ù¢ø÷¡
ùð÷ ¢÷¢¤îþõ àê ¢¡ ¤¤ ¤¢ ¤ ö ø ù¢¤ø ¨¢ ô÷¡ ù¢¥ûª ø ¢úãþóø
¤ ¢ø¡ ôìõ ø ù¢¤î ¯øì¨ ú÷ õ .¢÷¢ªþõ þ÷¢ ö÷¥ ø ö¢¤õ üõõ 餪
ø .¢÷¢¢ ¨¢ ¥ ¤¢ ô÷¡ ù¢¥ûª ø ¢úãþóø ¢¡ 拉 ¤¡¢ ø ¤¨ öø÷ã
ù¤ ø ¤þ¨õ ¤¢ ûö¨÷ ñþó¢ öþõú .¢÷õ üì °þ¤ ñø¯ üõõ ¤¢ ý¢¦¤ öþ
¢ø ¤¡¢ öþóø ø ¤¨ öþóø ýûôìõ ù öêþ ¨¢ ýø¨ ¤¢ üð¢÷¥
.¢÷î ôþõ¤ ¤ ¢¡ (ùê¤ ¨¢ ¥) öþ¨¤ ëªä ¢÷ø
 
ù÷ûø¡¢ø¡ ôþ÷øþõ÷ ôþ÷î êþ¤¢ ¤ ¢¡ öþ¨¤ ëªä õ ùî ¨ ¤¤ì ¤ð
¤¢) ûö¨÷ ø ¢¡ ¤¯¡ ý¤ ¨þüõ §îä¤ .ôþ÷î üð¢÷¥ ¢ø¡ ¤ ¥î¤õõ ø
¤¯¡ ý¤ ¤ªþ ù¤û ¢¤ê íþ .ôþ÷î üð¢÷¥ (öõö¤ûø¡ ø ö¤¢¤ ôìõ
üìªä ö¥þõ öõú ¢¥þ¤ öø¡ ø íª öª÷þ¢óø ôìõ ¤¢ ©÷¤ûø¡ ø ö¤¢¤
ùî ¨ ¤¤ì ¤ð .¢ø ¢ûø¡ ¤òø ø ¤ù¢¤¨ð ¤ëþõä ¢÷îþõ êþ¤¢ ø ùî ¤
ý¤¡¢ ø ¤¨ öþ÷ ¢ø¡ ¥ ¨þþõ ôþ¤ ¤ ù ¢ø¡ öþ¢óø ¥ ¤ ¥þ ùõû
¤øõ ¤ð ü .¢÷¤þð ¤¤ì ¤þ¨õ öþ ø ù¤ öþ ¤¢ ¨þþõ ü÷¥ ø ¢¤õ ¤û .ôþ¥¨
ëªä öêþ ý¤ ¨þüõ ôþøª ø¤ø¤ ï¤õ ¤ û¢¬ þ úû¢ ôþøª
.¨ üð¢÷¥ ù¤ öþ¤òø öþ .ôþû¢ ùõ¢ ¢ø¡ ýø¨ ù ¢¡ öþ¨¤
 
ñþ¬ ùð¢¥
ùî ê¤ð ¤ø¬ ü÷õ¥ ¯øì¨ ùî ¢û¢þõ ©¥øõ ï÷ûõû ®ú÷ üúó ñ¬
ö ù ªð¥ ü÷ãþ ý¥¨¥ .¢÷êð í¤ ¤ ¢¡ öþ¨¤ ëªä ù¥ø þ¤ª
ù ¢÷øþõ ¯ìê ¢øªþõ ëªä ù¥ø öþ ¢¤ø ý¢¤ê ùîþìø .öþ¨¤ ëªä ù¥ø
¢þûø¡ õª þ÷¢ ö ¤¢ .¢÷î öþ¨ ¤ ö ¤ ¤¥û úû¢ ø ù¡ø¢ ¤à÷ ¢ø¡ ö¢
õóî .¢÷îþõ êþ¤¢ ¤ ¢¡ öþ¨¤ ëªä ùî ¨ ý¥þ õª ö¢ ùî ¨÷¢
ªú üûª¢ ¥þð÷êðª ýþ÷¢ öþ .¢÷÷î þ¤ª ¤ ü£ó öþ÷ ¢÷÷øüõ÷
.¢øªþõ ù¢÷ø¡
 
ø¤ ýþ÷¢ ù¤¤¢ üõî ¤þ¨ äò¯ ü¨÷ ¤ø¯ öõ¥ öþ ù ô¢¤õ
öªüîþ¢¥÷ üð÷ø𠧨¤ ô¢¤õ ùî ¨ üþ÷¢ ø¤ ýþ÷¢.¢÷ùª¢
«þ¡ª -ö¤ðþ¢ ¤¯¡ ý¤ üð¢÷¥ ñ¬- þ üúó ñø¬ ¥ þã ¤¢
ù¢ª ù¡¨ §¨ öþ ¤ ùî üþ÷¢ .¢÷øªþõ ù¡÷ª þõ¨¤ ø ù¢ª ù¢¢
.¨ ªú ñù¢þ üûª¢ ¢ª
õ ù¥ø¤õ .¢÷ª ö ü ¤¢ ¨þüõ þ¤ª üõõ ùî ¨ üóþ¬ ù𢥠öþ
öþ¤÷ ôþ÷îþõ üð¢÷¥ öõù𢥠¥ ù¢ª ¤¡ ù¢¤î ¯øì¨ ô¢¤õ öø÷ã
¤î öþ üú÷ ù ¢ø¡ ôþ÷øþõ÷ õ .¢ªüõ öõù𢥠ù ªð¥ õ ªø÷¤¨
.ôþû¢ ô÷ ¤
 
¤¢ éó¡õ üð÷û¤ê ýûù÷þõ¥ ¤õªþ û£õ §þ¨ °þ¤ ñø¯ ¤¢ ¢¡
üª¤ø¤ ø ©¥øõ ö¢þõ û£õ .¢þõ÷ ñ¬ê ø ñ ¤ ñîªõ öþ ù¢ø ©ò
ñþ¬ ù𢥠ù ªð¥ ¤¢ ¤ ¢ø¡ ýû¢¢ã¨ ø þò¬ ôþ÷øþõ õ ùî ¨
¤¢ ¤ õ ¢¡ üû£õ ¤û üð÷û¤ê ù÷þõ¥ ù ùø .ôþû¢ ùã¨ø ù¢¢ ©¤ø¤
üõ÷û¤ ¢÷ªî ¤òø ü¯¨ ù ¤ õ ¢÷ø ùî ¢ø üû£õ ýþ÷¢ íþ ú
.¨ù¢¤îþõ þ¢û ø
 
ýûöõ¤ ø ûñù¢þ ¢úä ø öþ¨¤ ó¬ ¢úä íþ ¤ ôîþ ø ¨þ ö¤ì ôþþ
.¢÷÷î ù¤ ¤ öþ¨¤ ëªä ¢÷÷ø ô¢¤õ üõõ ùî ýù÷øð ôþ¥¨ öþ¨¤
üûù¢ø÷¡ ù¢¤î ý¥¨¥ ¤ ¢ø¡ ñþ¬ ©¥¤ ¢¡ ¤ ¥î¤õõ ùî ô¤ø¢þõ
.ôþ÷î üð¢÷¥ ö¤ðþ¢ ý¤ öþ¨¤ öþ¢óø ø ¢¡ ¤ ¥î¤õõ ø ù¢ú÷ ÷ ¤ öþ¨¤
 
¥þ¤ó üúó öþü ø ùøîª î¤ ø ëªä ö¤øªî ø ûù¢ø÷¡ ùî ô¤ø¢þõ
.¢¢¤ð
.ô¤îªõ



| ò | ù¢ø÷¡ öø÷î | üîþ÷ø¤îó ¨ |