Семејна федерација за светски мир и обединување

Мојот свет и јас

Мојот свет и јас го создадоа професионални едукатори од Исток и Запад (Mira Stanecki Kozwoski, William Haines, Bronislav Bitanas, Anya Brzyska) врз основа на теоријата за образование на Обединувачката мисла.

Овие материјали се дел од учебникот "Патот до љубовта" што се користи во средните училишта во некои земји на некогашниот Советски Сојуз.

Преведовме само еден дел. Постојат и материјали за наставниците - како да ги држат овие предавања и сл.

• Вовед
• Што е љубов?
• Моќта на љубовта
• Условна љубов
• Безусловна љубов
• Лажна љубов
• Вежби
• 2. дел: Соседи
• 3. дел: Група

1. ЉУБОВ - најголемото богатство

Сите луѓе, без исклучок и со самото свое раѓање, пројавуваат желба да сакаат и да бидат сакани. Љубовта е она нешто за кое сите ние постојано размислуваме, за кое поетите секогаш одново пишуваат, за кое пејачите секогаш пеат. Ако вклучиш некоја радио станица, во било која земја во светот, само во период од половина час, ќе дојдеш до заклучок дека во повеќето од песните се опејува љубовта. Но, не се пее само за радоста на љубовта. Постојат многу песни за љубовта која е изгубена, за неверната љубов, за потрага по љубовта, за тоа како луѓето са заљубуваат и како таа љубов исчезнува.

Зошто луѓето читаат новели и гледаат филмови за љубовта? Затоа што љубовните приказни допираат до она што е суштествено во секое човечко тело и душа. Сите ние сакаме љубов која комплетно ќе не исполни и која ќе трае засекогаш. Ниеден од нас никогаш не посакал да најде љубов која ќе трае само неколку месеци или неколку години, а тешко и дека може тоа да се нарече љубов затоа што никој не сонува за љубов која само делумно ќе го исполни. Сите ние сакаме љубов која целосно ќе не опие и и ќе биде со нас и во нас до крајот на нашиот живот. Дали постои некој кој не го посакува тоа?

Но, во исто време, сите се прашуваме - зошто љубовта е толку непредвидлива, толку таинствена, толку недосежна? Зошто толку многу луѓе се измамени во љубовта? Љубовта, како и водата, изгледа толку нежна и кршлива, но сепак, нејзината уништувачка моќ е толку немилосрдна. Таа е непостојана и нема цврсти граници, но сепак, човек може во неа да се удави и да умре. Љубовта може да повреди и да биде толку лесно кршлива, како мразот, а може и да исчезне, толку бргу, како облак. Но сепак, како и водата, љубовта е таа суштинска супстанција која го одржува нашиот живот. Без љубовта, како и без водата, ние не би можеле да живееме ниту една секунда. Затоа, вреди да се обидеме да ја откриеме суштината на љубовта, да откриеме што е тоа љубов. Дали треба само да излеземе надвор и да ја побараме, или пак треба да чекаме таа самата да дојде и да се појави пред нас? Дали некои луѓе имаат вродена особина да ја пронајдат и да ја негуваат љубовта, а другите не? Како можеме да бидеме сигурни дека навистина сме ја откриле? Дали навистина вреди да се помине низ сите оние тешкотии за да се пронајде љубовта?

Што е љубов?

Дали можеме да дадеме дефиниција за љубовта? Кои се основните елементи и карактеристики на љубовта?

Напросто кажано, помеѓу две личности мора да постои, така наречено, "кружно движење" на љубовта, доколку сакаат таа да опстане. Една личност и дава љубов на друга личност, таа ја прима и кај неа се раѓа желба да возврати на примената љубов. Кружното движење на љубовта создава врска помеѓу две личности, која ниеден од нив не сака да ја прекине. Доколку таа врска на взаемна љубов, создадена помеѓу две личности, постане достатно јака, тие две личности нема да се разделат. Тогаш никаква сила не може да ја уништи нивната врска, затоа што тие постануваат едно суштество. Тие не можат ниту да замислат дека би можело да постои нешто друго освен нивната љубов која ќе биде движечка сила во нивниот живот.

Но, за да можеме да го разбереме ова, ние сепак мораме да се запрашаме, што е тоа што создава и одржува токму ваков вид на љубов? Дали може понекогаш чинот на давање и примање да наликува на љубов, а сепак да не е? Зошто взаемното дејство на љубовта, еднаш започнато, понекогаш се прекинува? Како може една врска започната со љубов да се зајакне или да заживее повторно? И дали тоа навистина може да се оствари?

Постојат многу видови на врски и односи помеѓу луѓето кои не се љубов, но сепак изгледаат како такви. Веројатно тоа е и причината зошто постојат толку многу урнати сништа и скршени срца во овој наш свет.

Се што постои во природата егзистира во парови. Секој животински вид успева да опстане токму поради чинот на давање и примање кој постои помеѓу две суштества кои се надополнуваат. Секое нешто што постои, дури и без разлика дали е од жива или нежива природа, успева да опстане во светот токму врз база на една взаемна врска. Електронот се врти околу протонот. Планетите се вртат околу Сонцето и создаваат взаемна врска со него. Само со взаемната врска се продолжува видот. Животот не би можел да опстане и да продолжи да се развива без апсолутното надополнување помеѓу Северниот и Јужниот Пол на земјата. Слично на ова, на нашата планета Земја постојат само два вида на луѓе, само два пола - маж и жена, односно машки и женски. И чудесно е тоа што тие совршено се надополнуваат, во секој поглед. Многу позачудувачки е фактот дека на Земјата, секоја година, се раѓаат подеднаков број на машки и женски деца.

Мажите се упатени кон надворешноста, нивната природа ги води кон тоа да го освојат светот и да го направат животот побезбеден за живеење, додека жените се ориентирани кон внатрешноста, семејството, да ја зачуваат безбедноста во внатрешниот свет, да го негуваат и одгледуваат. Така тие заедно создаваат нов живот.

За машкиот и за женскиот род можеме да дознаеме и да научиме од самата природа. Тоа не е нешто што го дознаваме само од сексуалните врски и односи, тоа е нешто кое самата природа го развива со самото раѓање и кое би требало да се негува. Нас не' привлекува спротивниот пол затоа што ние сме суштински определени да го оствариме исполнувањето на нашата личност преку взаемното давање и примање љубов.

Друг квалитет кој што ја одразува природата на љубовта е постојаноста. Секоја мајка ја пружа својата љубов на своето дете без воопшто и да размисли која е жртвата која таа како мајка треба да ја поднесе. Таа ја дава сета своја сила за да го роди своето дете, ја жртвува суштесвената супстанција на своето тело за да го нахрани, безброј бессони ноќи бдее над своето дете за да му помогне и да го негува, секој ден се грижи за да му пружи среќен и безбеден живот. Кога нејзиното дете ќе порасне дали мајката му дава сметка за тоа да види колкава е жртвата која таа ја поднела? НЕ. Тогаш, на кој начин и' е возвратено за сето она кое таа го пружила за добробит на своето дете? Само со неговата љубов, а тоа е сето она за што се грижи мајката. Подоцна, нејзиното дете, за возврат, сета онаа љубов која ја добило од својата мајка ја пренесува на сопствените деца.

Љубовта значи давање на безрезервна љубов, која не се воздржува во зависност од добрите или од лошите особини на некоја личност. Старата поговорка "Љубовта е слепа" би значела дека некоја личност може да биде слепа во верувањето дека некое чувство е љубов, дури и кога тоа не е навистина така, но оригиналното значење на оваа поговорка е дека љубовта не суди за постапките на саканото лице. Љубовта е таа која вели: "Јас те сакам тебе заради тебе, таков, каков што си".

Дали една мајка би сведочела против својот сакан син во судницата? Дури и кога таа би знаела дека синот има направено некакво лошо дело и би ја прифатила казната за стореното дело, таа би се борела за добробит на нејзиното дете до самиот крај, секогаш гледајќи го со очи полни со љубов. Човек кој што сака на овој начин, ја сака другата личност и во добро и во зло.

Жената ќе продолжи да го сака својот маж и тогаш кога тој ќе минува низ најтешките периоди во својот живот. Мажот ќе ја сака својата жена и тогаш кога таа неповратно ќе ја загуби својата младост и нејзината коса ќе почне да белее. Вистинска љубов е онаа љубов која вели: "Ти си за мене подрагоцено нешто и од самиот мој живот, љубовта кон тебе е единствената причина на моето постоење".

Секоја генерација живее за добробит на следната генерација. Љубовта живее за да не' мотивира и придвижува кон таа цел, го осмислува нашиот живот. Затоа многу често луѓето велат дека за нив љубовта е дури и поскапоцено нешто и од самиот живот. Животот, и самиот, е резултат на љубовта. Пред ти да се родиш, твојот татко и твојата мајка ги поврзала љубовта и, во момент на нивно взаемно вплотување, ти прераснуваш во егзистенција. Тоа значи дека љубовта доаѓа пред животот, односно дека љубовта го создава животот. И со самото твое раѓање, за твоите родители ти го претставуваш највредното, најскапоценото нешто во нивниот живот, кое тие не би го менувале за никакво богатсво во овој наш универзум.

Милијарди луѓе на оваа планета се родиле како резултат на љубовта која се создала помеѓу еден маж и една жена. Целокупниот човечки род е изграден, односно, создаден врз основа на љубовта, која постојано се пренесува од генерација на генерација, без воопшто да изгуби, и најмал дел, од својата вредност.

Моќта на љубовта

Питирим Сорокин, оснивачот на Школата за алтруистичка љубов на Универзитетот во Харвард, е убеден дека луѓето би требало да бидат запознати со патиштата и со моќта на љубовта. Сорокин смета дека постојат најмалку пет аспекти или димензии со кои може да се окарактеризира способноста да се љуби.

Првата димензија е интензитетот. Многу пати среќаваме луѓе кои само проповедаат за љубовта, а не ја практикуваат, тогаш велиме дека интензитетот на нивната љубов е еднаков на нула. Понекогаш некој ќе му подари неколку парички на питачот покрај кој што минува, или пак ќе го отстапи своето место во автобусот, и тогаш можеме да кажеме дека тој човек поседува низок интензитет на љубов. Но, највисокиот интензитет на љубовта се рефлектира во нашата решителност и подготвеност, заради љубовта, да го жртвуваме и она што ни е најдрагоцено ва нашиот живот, а највозвишен пример е љубовта која е подготвена дури и да умре заради добробит на другите луѓе.

Постојат повеќе познати примери кога некој војник, здогледувајќи го својот ранет соборец, се затрчува кон непријателскиот оган за да го спаси другарот. Сепак, неколку часа подоцна, истиот тој војник, можеби повторно ќе биде само еден сосема обичен човек. Тој може воопшто и да не биде пријателски настроен кон ранетиот кого го спасил. Можеби ќе се запрашате што се случило? Љубовта на војникот била од многу краток век на траење, втора димензија. Повеќето од нас не сакаат да примаат или да даваат љубов која трае само неколку дена или една година, ние сакаме љубовта да трае засекогаш. Причината за ваквата наша желба лежи во вечноста, одн., во бесмртноста на вистинската љубов.

Друга димензија на љубовта е проширување или делокруг на љубовта. Постојат луѓе кои се сакаат само себе си или пак ги сакаат само своите семејства. Колку е широка твојата љубов? Дали нашата љубов ги преминува границите помеѓу расите, националностите и религиите? Колкав е бројот на оние луѓе кои сме ги сакале доволно за тие да можат да осетат разлика во туѓата љубов? Или пак поинаку да се запрашаме, со она старо прашање: "Колку луѓе ќе плачат на твојот погреб?"

Четвртиот аспект е чистотата одн., невиноста на љубовта. Тоа значи дека кога сакаме некоја личност, ние ја сакаме заради самата неа, а не заради тоа што го извршува или заради она што го поседува. Оној момент кога ние ќе станеме свесни дека некој ни дава привидна љубов, базирана на некакви скриени, задни намери, ние многу брзо ќе се почувствуваме искористени и деградирани.

Петтата димензија е адекватноста, вистинската мера, што ја претставува врската помеѓу целите на љубовта и стварните резултати. Еден човек може вистински и најискрено, многу да ја сака својата жена, но резултатите од неговата љубов сепак да бидат штетни и повредливи. Сите ние многу добро знаеме дека постојат галени деца, кои биле разгалени со љубов без дисциплина. Понекогаш љубовта треба да биде поучна за да биде добра и позитивно да не насочува. Неадекватната љубов не е мудра, таа е слепа и неука, покажува погрешен, неправилен избор на приоритети и несоодветно однесување. Вистинската љубов секогаш пронаоѓа и избира соодветно однесување за секоја ситуација.

Условна љубов

Од сите најразлични форми на изразување на љубов, највисока и најзрела форма е давање на љубов при кое не се очекува возвраќање на истата. Тоа е несебичен, незаменлив и непроменлив израз на давање љубов. Иако секој од нас копнее да биде сакан, сепак, зрелата личност продолжува да сака дури и тогаш кога љубовта не и е возвратена. Оваа љубов е безусловна љубов, љубов која не поставува ниту услови ниту граници, љубов која ја пружа родителот кон своето дете. Оној родител кој му дава безусловна љубов на своето дете во ниеден момент не ја мери количината на дадената љубов и не одлучува дека веќе треба да престане, дека доволно пружил, затоа што бунарот на безусловната љубов, е бунар без дно.

Еден од најстарите и најдлабоки копнежи, по кој тежнеат сите човечки суштества, е копнежот за безусловна љубов. Но, како и да е, со текот на нашето растење и созревање, животот не доведува до ситуации при кои ние ја искусуваме и т.н. условна љубов. Условната љубов, односно љубовта која е водена од некои принципи или очекувања, ја предизвикува и мотивира личноста да созрее и да посегне кон ѕвездите, да успее. На пример, еден родител може да биде горд или да биде разочаран од успехот на своето дете, па во таа смисла родителската љубов го мотивира детето да ја заслужи љубовта која ја прима. Тогаш условната љубов, која ја пружа родителот, го охрабрува детето да стане независно, самодисциплинирано и одговорно за своите постапки. Мислата дека, со некоја наша постапка, сме придонеле за среќата на нашиот родител, во многу го разубавува нашиот живот, ја воздигнува нашата само-почит и ни помага да почувствуваме дека сме придонеле нешто, од посебна важност, за него. Но, постои голема разлика помеѓу условната и безусловната љубов. Се разбира дека родителската љубов треба да биде трпелива, толерантна и безусловна, но и условната љубов игра многу голема улога во процесот на нашето созревање.

Но, условната љубов може да биде дадена и на погрешен начин, па така може да предизвика повеќе штета отколку корист. "Заслужената" љубов може многу лесно да предизвика горко чувство кај нас, дека сме сакани, не заради својата личност, туку заради постапките со кои им угодуваме на другите луѓе. Кога љубовта е незрела и се грижи само за исполнување на своите желби и потреби, тогаш таа се користи за не контролира и искористува нас. Овој тип на условна љубов не деградира како личност и ни оневозможува да бидеме она што ние навистина сме, затоа што би морале да ги исполниме очекувањата и поставените услови на другите луѓе за ја стекнеме нивната љубов:

• Јас ќе те засакам тебе, само ако ти ме сакаш мене.
• Јас ќе станам твој пријател, само ако си ти мој пријател.
• Јас ќе те сакам тебе, само ако имаме сексуални односи...

Но, многу често, ние сме условени и во нашата сопствена љубов со некои наши правила и принципи. Повеќето од нас, се борат против сопствената претпазливост и внатрешниот страв, кои не ни дозволуваат сосема слободно да ја покажеме нашата љубов. Дали смеам да си дозволам да бидам толку искрена? Дали постои можност да бидам повреден? Дали можам да му верувам на овој човек? Дали имаме заеднички желби и потреби со мојата девојка? Дали можам да живеам со него и покрај тоа што некои негови особини ме нервираат? Овие опомени не советуваат да бидеме претпазливи во нашата искреност кон другите луѓе, а воедно не принудуваат да поставиме услови во нашата отвореност и комуникација со другите. Но сепак, многу е тешко да се прикрие љубовта.

Безусловна љубов

Безусловната љубов ни дава чувство на мир, сигурност и среќа. Таа ни кажува дека сме сакани заради самите нас, а не заради нашите постапки. Неа нема потреба да ја заслужуваме или да ја здобиваме и таа не може да се контролира. Ние сме сакани заради нашата уникатност, а не заради тоа што исполнуваме нечии поставени услови. Но, ова не значи дека треба да престанеме да се менуваме, затоа што оваа љубов не мотивира во настојувањето да ја надградуваме нашата личност. Во атмосфера на безусловна љубов, ние сме слободни да и дозволиме на нашата личност да се развие без страв дека ќе ја изгубиме саканата личност. Безусловната љубов ни овозможува да ја јакнеме нашата самодоверба, да се сметаме за добра и позитивна личност, со што ја градиме нашата само-почит.

Како може да се препознае оваа љубов?

Оној момент кога ќе осознаеш дека, и било што да сториш и било какво да е твоето однесување, нема да ја уништи љубовта која ти ја дава саканата личност, ти ќе знаеш дека си сакан со безусловна љубов. И обратно, кога ќе осознаеш дека не постои ништо што би можело да ја прекине или уништи твојата љубов кон саканата личност - тогаш ти ќе сфатиш дека ти ја љубиш таа личност со безусловна љубов. Тогаш кога ќе си дозволиме да бидеме блиски, сосема искрени и интимни со една личност, ние ќе почувствуваме дека сме поврзани со неа до крајот на нашиот живот, без разлика на формата која ќе го обликува нашиот однос со неа.

Но, дали тоа постои во нашата стварност?

Лажна љубов

Сите ние сме свесни за патот по кој се достигнува безусловната љубов, но сепак реалноста, за повеќето луѓе, е далеку, далеку поинаква. Скоро секој осамен поединец копнее да ја постигне оваа идеална љубов, се труди да сака, но сепак се случува да биде повреден, измамен, изневерен и разочаран. Секоја година процентот на оние кои се одлучуваат да го прекинат својот брак е многу поголем отколку на оние парови кои се одлучуваат да стапат во брак.

Зошто постои толку голем процент на неуспех во брачните односи? Луѓето се повеќе се одлучуваат на брак врз основа на сексуалните врски затоа што сметаат дека тие врски претставуваат реална и вистинска љубов, но доколку навистина постои искрена љубов, како може таа едноставно да исчезне? Изгледа дека постои многу голема разлика помеѓу вистинската љубов и она за кое ние само претпоставуваме дека е вистинска љубов.

Сите ние многу лесно можеме да бидеме вовлечени во лажна љубов. Вистинската и лажната љубов имаат иста стартна, појдовна точка, за некое кратко време тие дури можат дури и да наликуваат една на друга. Но, правците на движење на овие два различни начина на љубов, резултираат во драматично различни ефекти. Вистинската љубов е безусловна, несебична и непроменлива, љубов која се пружа за добробит на саканата личност. Таа создава вистинска радост и среќа. Но, доколку се трудиме да се вложиме себе си во една погрешна, невистинита љубов, тоа ќе резултира лажна љубов, љубов која се движи околу себичноста на една личност и во исполнувањето на моменталните желби и потреби на таа личност. Според ова изгледа дека лажната, невистинската љубов е условена љубов, односно љубов која е наклонета на промени.

Лажната љубов може и да изгледа несебична на самиот почеток, но сепак радоста и среќата нема да резултираат во една долга врска помеѓу две личности, затоа што лажната љубов има свои корени во неодлучните, егоцентрични чувства на "Јас сакам... Јас имам потреба од... Јас посакувам да..." Копнежите на егоцентричната, себична љубов никогаш нема сосема да ги задоволат нашите желби и копнежи, па според тоа задоволството од тие односи никогаш не се остварува. Никој од нас никогаш не посакува да оствари некаква лажна, невистинита љубов, но многу често ние се ловиме себе си како веќе се наоѓаме во мрежата на една таква љубов која без исклучок, секогаш не повредува и не разочарува.

Болките и раните кои ги нанесува лажната љубов се повторуваат низ генерациите, но многу е тешко тие болки да се излечат. Во последно време доста голем број луѓе сметаат дека треба да се вратиме наназад и да ги истражиме идеалите на семејството кои треба да претставуваат школа на љубовта.

Повеќето од нас првите две декади од својот живот, врз кои се заснива нашиот опстанок и развиток, им ги должиме на нашите родители. Ова докажува дека нашето семејство игра темелна улога во стекнувањето на нашите први, базични, и за понатамошниот живот многу битни, искуства. Нашето семејство не подучува како да оствариме контакти со другите луѓе, како да се однесуваме, ни ги дава првите темелни искуства за доброто и злото. Всушност, преку семејството, ние учиме на многу рана возраст. Повеќето психолози се согласуваат дека темелот на детската личност е оформен и изграден, веќе на возраст од само пет години. Нашето чувство за само - почит зависи од тоа дали сме сакани од нашето семејство и од начинот на кој ни е пружена љубовта од нашите родители. И најмалото детенце може да осети дали е сакано од своите родители или не. Семејната атмосфера, која изобилува со љубов и подршка, е најбитната средина која го оформува човечкото суштество во суштество од драгоцена вредност.

Затоа, секоја личност навлегувајќи во светот на возрасните, секој пат се соочува со следните прашања:

• На кој начин јас можам да ја достигнам најдрагоцената љубов?
• На кој начин можам да љубам некого, со најпожртвувана и најнежна љубов?
• Како да доживеам љубов која ќе трае вечно?
• Како да доживеам безусловна љубов?

1. Труди се секојпат да бидеш со луѓе кои се грижат за тебе и те сакаат, со луѓе кои нема да ти поставуваат услови како да се однесуваш и кои немаат некакви нереални очекувања од тебе. Оние луѓе, кои за себе, имаат сигурно и високо чувство на само - почит, секогаш ќе ти дозволат да го задржиш својот интегритет и ќе те прифатат и сакаат таков каков што си. Дружи се со луѓе со кои се чувствуваш пријатно и опуштено, кои ти помагаат да изградиш позитивно чувство за самиот себе. И возврати им на ист начин.
2. Светот е полн со судии. Труди се да ги зацврстуваш пријателствата со луѓе кои нема постојано да ги критикуваат или осудуваат твоите постапки - со што драстично ќе го намалиш нивото на постојана загриженост и нервоза, бидејќи нема да ти судат за твоето однесување. Сите ние живееме за да научиме како да се сакаме и почитуваме помеѓу себе, а не за да си судиме еден на друг.
3. Дали ова значи дека една личност која те сака со безусловна љубов секогаш ќе биде добра и пријатна кон тебе и дека нема ништо да очекува од тебе? "Добро и пријатно" и "безусловно" се многу различни поими. Кога некој е "пријатен" кон тебе, понекогаш значи дека некој го одобрува начинот на кој ти се однесуваш, само заради тоа што тој не сака да ризикува да те налути или пак стравува да не ја загуби твојата љубов или пријателството. Но, како и да е, многу е поинаков односот со некоја личност која те сака со безусловна љубов. Кога некој те сака со безусловна љубов, тој постојано ќе те охрабрува да постанеш подобра личност, да го извлечеш најдоброто од себе, можеби и ќе очекува од тебе да го подобриш своето однесување, но без оглед на тоа дали ти ќе ги прифатиш неговите совети или ќе си продолжиш по старо, тој ќе продолжи да те сака со непроменет интензитет.
4. Труди се да си бидеш, самиот на себе, најдобар пријател. Престани да се критикуваш себе си за секоја сторена мала грешка. Осознај ги своите сили и можности, процени ги своите добри квалитети и цени ги, дури и најмалите чекори, на твоето подобрување и твојот успех. Колку подобро се чувствуваш, толку повеќе расте твојата само - доверба и тоа ќе ти помогне да го подобриш своето однесување кон другите луѓе.

Вежби

Наведи неколку различни примери на изразување љубов опишани во литературните дела, од твоето набљудување на животот околу тебе, од твоето сопствено искуство и тн. Во кои случаи дадената љубов била безусловна? Доврши ги следните примери и формулирај неколку свои реченици во кои се поставува некаков услов:

1. Јас ќе те сакам тебе се додека...
2. Јас ќе те сакам ако...
3. Јас ќе бидам твој пријател само ако...
• ...изгледаш убаво и привлечно.
• ...престанеш да се дружиш со...
• ...не ме засрамиш пред некого

Вовед / Што е љубов? / Моќта на љубовта / Условна љубов
Безусловна љубов / Лажна љубов / Вежби / Врвот

2. дел: Соседи / 3. дел: Група