Lo{i strani
Pred pove}e od 40 godini Amerikanskite nau~nici ekperimentalno
poka`ale deka edna li~nost se odnesuva na poinakov na~in vo grupata i
nadvor od nea. Ovoj fenomen e nare~en"pritisok na grupata". Eksperimentite
se vodeni vo"bo`emni" grupi, istra`uva~ot ureduva so site ili so del od
~lenovite na grupata da izjavuvaat namerno pogre{ni iskazi. Li~nosta ~ie
odnesuvawe se nabquduva, ne go znae toa. Toga{, na pr., }e se prika`e
eden osvetlen ekran i istra`uva~ot veli:"Edna crna to~ka }e se pojavi
na ekranot. Ka`ete mi kade ja gledate?" Dvajca ili trojca ~lenovi na grupata
odgovaraat: "To~kata e vo gorniot desen agol na ekranot. Sega se dvi`i
kon centarot... Se dvi`i nadolu..."
Iako ovoj iskaz e namerno la`en, li~nosta podlo`ena na
istra`uvawe, prestanuva da im veruva na svoite sopstveni o~i, a nekoi
od ispitanicite duri i ja "videle" nepostoe~kata to~ka na ekranot. Izvr{eni
se golem broj vakvi eksperimenti i samo nekolku lu|e bile sposobni da
go zadr`at svoeto mislewe, da ne se povinuvaat na misleweto na grupata.
Samo 25 - 30 % od populacijata ja so~inuvaat onie lu|e koi uspevaat da
go zadr`at svojot stav, t.n., "ne - sugestivni li~nosti."
No, vakov vid na eksperimenti ne se navistina potrebni.
Mnogu ~esto mo`e da se zabele`i deka, koga se vo grupa, lu|eto mnogu ~esto
go menuvaat svoeto odnesuvawe: tie se trudat da go privle~at vnimanieto
na drugite ~lenovi vo grupata i na onie koi ne ~lenuvaat vo nea, se falat
so "bo`emnite" juna{tva i podvizi, ( i duri i samite veruvaat vo niv ),
se pravat ludi i t.n. Vo grupata, nekoja idea mo`e da predizvika pojava
i na dela koi se protiv op{testveniot poredok, da bide se izvr{en duri
i zlo~in, iako, koga bi bil sam, nieden od ~lenovite ne bi storil takov
prekr{ok.
Grupata, i od drugi aspekti, mo`e da vr{i negativno vlijanie
vrz individuata. Na primer, vo grupata nie se ~uvstvuvame zavisni i pot~ineti
- na{ata samodoverba i samopo~it vo golema mera zavisat od toa kolku ne
po~ituvaat ostanatite ~lenovi na grupata i samata grupa. Ponatamu, sakoj
~len na grupata reagira na informaciite koi "kru`at" vo samata grupa,
bez razlika na nivnata verodostojnost. Na ovoj na~in glasovite se {irat
(bilo da se dobri ili lo{i) i ponekoga{ se sozdava i razviva edno zaedni~ko
mislewe koe mo`e i da se kosi so op{testvenite normi. Ne e isklu~ena mo`nosta
vo grupite, osobeno vo pogolemite, odgovornosta da se izbegnuva ili da
se namali - nejzinite ~lenovi se nadevaat deka nekoj drug }e gi prevzeme
neophodnite inicijativi.
Od ovie pri~ini, za steknuvawe na vistinskite vrednosti
razmisluvaat samo onie grupi koi se oformeni zaradi nekoi op{testveno
zna~ajni celi, tie izvr{uvaat dela koi se od golema va`nost za drugite
lu|e i nivnite ~lenovi `iveat spored praviloto "Eden za site i site za
eden". Celta koja e od op{testveno zna~ewe e najbitnata karakteristika
na onaa grupa koja navistina vredi, a ako grupata e soedineta zaradi nekoe
anti - op{testveno odnesuvawe ( grupa na silexii, grupa na kradci...)
toga{ nejzinoto soedinuvawe postanuva negativen faktor i za ~lenovite
i za onie koi ne ~lenuvaat vo grupata, no se zabludeni so nea.
Da go poso~ime i slednoto: vrz nas mo`e da izvr{i vlijanie
samo onaa grupa za koja nie smetame deka vredi, koja ja smetame za "na{a",
grupa ~ii ~lenovi ni se dragi ili pretstavuvaat nekakov avtoritet za nas.
Takvite lu|e obi~no se nare~eni "zna~ajni lu|e". Bez ogled na toa dali
tie "zna~ajni lu|e" }e ni pomognat ili nema da ja dobieme o~ekuvanata
pomo{, dali tie }e ja opravdaat ili nema da ja opravdaat na{ata doverba,
seto ova vr{i zna~itelno vlijanie vrz nas, sozdava kaj nas samopo~it ili
stradawe zaradi na{ata nepovolna situacija.
Zaradi toa vozrasnite (roditelite, nastavnicite ) sakaat
decata da se dru`at so prijateli koi }e im slu`at za primer i se trudat
da gi otrgnat decata od "lo{i vlijanija". No, roditelite ne se sekoga{
vo sostojba da razberat deka tie "zna~ajni lu|e" ne se izbrani po nekoja
direktiva, tuka izborot zavisi, pred se , od li~nosta i karakterot na
eden ~ovek.
Ponekoga{ postoi t.n. "za~aran krug": sekoj od nas izbira
prijateli, koi ne prifa}aat takvi kakvi {to sme i na toj na~in grupata
ni pomaga da ja razvieme na{ata samodoverba. No, dokolku razvitokot na
samodoverbata zavzeme pogre{na nasoka, mnogu e te{ko taa da se ispravi,
bidej}i "zna~ajnite lu|e" ovde ne mo`at da pomognat. Ova pretstavuva eden
od najkompliciranite i najkompleksni problemi vo razvitokot na mladata
li~nost.
Zatoa, bi bilo dobro da se potsetime na ova koga razgovarame
za razli~ni problemi vo komunikacijata - so na{ite roditeli, prijateli,
nastavnici. Nepobiten fakt e deka komunikacijata, `ivotot vo grupa, igra
edna od najbitnite ulogi vo na{iot `ivot i ima zna~ajno vlijanie vrz na{iot
razvitok. A najmnogu od se´ , nie sme zainteresirani za na{ata idnina
- kakvi lu|e }e postanat od nas i kako }e se razvivaat na{ite prijatelstva
so lu|eto, vklu~uvaj}i gi tuka i na{ite najbliski.
Za razmisluvawe
- Dali e bitno edna li~nost da ima ve}e izgraden sistem na vrednosti
pred da postane ~len na nekoja grupa?
- Na koj na~in mo`e edna grupa da izvr{i lo{o vlijanie vrz nekoja li~nost
ako taa li~nost seu{te nema odlu~eno koe delo e dobro a koe zlo?
- Na koj na~in mo`e edna grupa pozitivno da vlijae vrz li~nost?
- Mo`e{ li da zamisli{ bilo kakva situacija vo koja edna li~nost, sigurna
vo svojot sistem na vrednosti, bi mo`ela da bide nagovorena od grupata
da stori nekoe lo{o delo?
Za tvojot dnevnik
- Zamisli deka mo`e{ da kreira{, bilo kakov, tip na grupa. Ti si liderot
i osniva~ot na tvojata grupa. Kakov tip na grupa ti bi oformil? So {to
bi se zanimavale ~lenovite na tvojata grupa ? Na koj na~in tvojata grupa
bi izvr{ila vlijanie vrz drugite lu|e ( lu|e koi ne se ~lenuvaat vo
tvojata grupa )?
Voved / Dobri strani
/ Lo{i strani / Razmisli
Za tvojot dnevnik / 1.
del: Qubov / 2. del: Sosedi
|
|
